دیابت بی مزه نوعی بیماری است که در آن بدن بیش از اندازه معمول، ادرار تولید میکند و برای همین، بدن نمیتواند آب را به درستی حفظ و استفاده کند. این بیماری میتواند به دو شکل موقت یا مزمن (مادام العمر) باشد. همچنین عمدتا به دلیل مشکل در تولید هورمونی به نام ضد ادرار ( ADH یا وازوپرسین) ایجاد میشود. در این بیماری یا بدن فرد به اندازه کافی ADH تولید نمیکند و یا کلیههای فرد نمیتواند از آن به درستی استفاده کند.
دیابت بی مزه یک بیماری جدی است. عوارض دیابت بی مزه در بزرگسالان و کودکان افزایش حجم زیادی ادرار در هر بار قضای حاجت است. این افراد دائما احساس خشکی دهان و تشنگی دارند و میبایست مقادیر زیادی آب بنوشند. شخصی که این بیماری را دارد و با از دست دادن آب از طریق ادرار، ممکن است دچار کم آبی بدن شود که برای سلامتی شخص خطرناک است. به همین دلیل این بیماری را میتوانیم یک بیماری جدی بدانیم که نیاز به مراجعه و درمان پزشکی دارد.
تفاوت بین دیابت بی مزه و دیابت شیرین
دیابت بی مزه و شیرین دو بیماری متمایز، با علل متفاوت و روش های درمان متفاوت میباشند.تنها وجه تشابه این دو بیماری در نام دیابت است، به این دلیل که هر دو افزایش تشنگی و تکرر ادرار را برای بیمار ایجاد میکنند.
پیشنهاد مطالعه: دیابت چیست؟
دیابت شیرین چیست؟
دیابتی که بیشتر با عناوینی چون دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 یا دیابت بارداری شناخته میشود، دیابت شیرین است که زمانی اتفاق میافتد که لوزالمعده شخص بیمار، انسولین کافی تولید نمیکند یا بدن شخص بیمار از انسولینی که تولید میکند، به درستی استفاده نمیکند.
بدن انسان برای تبدیل غذا به انرژی ، نیاز به انسولین دارد. اگر انسولینی نباشد، بدن شروع به تجزیه چربی و پروتئینها برای تولید انرژی با ماده ای به نام کتون میکند. کتون باعث اسیدی شدن خون میشود ، بنابراین، بدن از طریق ادرار از شر آنها خلاص میشود.
افراد مبتلا به دیابت باید به صورت منظم و دائمی، میزان قند خون خود را کنترل کنند، آنها میتوانند از سنسور دستگاه تست قند خون فری استایل لیبره 2 که نیازی به سوزن ندارد، استفاده کنند.
دیابت بی مزه چیست؟
دیابت بی مزه که جزء بیماری های غددی است در اثر نبودن هورمون ادرار یا وازوپرسین به وجود می آید. این بیماری هیچ گونه ارتباطی با دیابت شیرین نداشته و درمان قطعی برای آن وجود نخواهد داشت. بدن بیمار برای حفظ مقادیر مناسب آب به ADH نیاز دارد. بدون آن، بدن آب خود را از طریق ادرار از دست میدهد. فرد مبتلا به این نوع دیابت می تواند با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو، بیماری خود را کنترل کند. در حقیقت دیابت شیرین بسیار شایعتر از نوع دیگر آن است.
هورمون ضد ادرار یا وازوپرسین چیست؟
هورمون ضد ادرار یا آنتی دیورتیک یا وازوپرسین هورمونی است که در هیپوفیز یا نوروهیپوفیز بدن ما تولید می شود و وظیفه آن کنترل ادرار است که در اثر نبود این هورمون بدن به طور روزانه ادرار رقیق و زیادی تولید می کند. از هورمون وازوپرسین یا همان هورمون ضد ادرار جهت درمان دیابت بی مزه نوروژنیک و یا خونریزی ناشی از واریس های مری استفاده می کنند.
انواع دیابت بی مزه
- نوع نفروژنیک : در این نوع دیابت بی مزه ، غده هیپوفیز به اندازه کافی ADH آزاد میکند اما کلیه ها به درستی نمیتوانند آن را حفظ کنند.
- نوع مرکزی: زمانی که غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس آسیب دیده باشد، شخص مبتلا به این بیماری شود.
- نوع دیپسوژنیک: در این نوع، مشکل هیپوتالاموس بیمار به تولید ADH مرتبط نیست و فقط باعث میشود احساس تشنگی کند و مایعات بیشتری بنوشد. به همین دلیل، ممکن است در طول روز تکرر ادرار بگیرد.
دیابت بی مزه بارداری
ین یک بیماری نادر و موقتی است که میتواند در دوران بارداری ایجاد شود و بعد از زایمان، شاهد آن خواهید بود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که جفت، آنزیم زیادی تولید کند و این مسئله، باعث تجزیه ADH شود.
برای بررسی میزان قند خون خود میتوانید از نوار تست قند خون گلوکو داکتر استفده کنید.
علائم دیابت بی مزه چیست؟
اکثر افراد در طول روز 1 تا 3 لیتر ادرار تولید میکنند. اما وزن مخصوص ادرار در دیابت بی مزه میتواند به 20 لیتر در روز هم برسد! اگر این بیماری درمان نشود و یا فرد مبتلا به آن، مایعات کافی دریافت نکند و یا آن را متوقف کند، منجر به کم آبی بدن میشود. این بیماری دارای لیست گسترده ای از علائم است که به شرح ذیل میباشند:
- تشنگی شدید
- ادرار کردن بیش از 3 لیتر در روز
- بیدار شدن در شب برای رفتن به دستشویی
- شب ادراری
- ادرار رنگ پریده و بی بو
- پایین بودن قند در ادرار
- تمایل بیمار به مصرف نوشیدنی های سرد
- کم آبی بدن
- ضعف
- درد عضلانی
- دل درد
- احساس خستگی مداوم؛
- خشکی چشم، لب و دهان
- احساس سبکی سر یا سرگیجه شدید
- مشکل تمرکز
- غش کردن.
علائم کم آبی بدن چیست؟
- تشنگی شدید؛ اغلب نوشیدن بیشتر از 1 گالن مایع در روز
- خستگی
- احساس سستی
- حالت تهوع
- گیجی
- از دست دادن هوشیاری
- سرگیجه
علائم دیابت بی مزه در نوزادان
- رشد کند
- تب
- استفراغ
- کاهش وزن ناگهانی
- تغذیه ضعیف
برای کنترل تب کودکان و نوزادان میتوانید از تب سنج لیزری ایزی لایف استفاده کنید. این محصول با بهترین قیمت در الو دیابت موجود است.
علائم دیابت بی مزه در کودکان
- نوشیدن آب زیاد
- ادرار کردن هر ساعت
- شب ادراری یا بیدار شدن از خواب برای ادرار کردن
- انرژی کم
- کم آبی بدن
عوارض دیابت بی مزه کدامند؟
مسئله مهمی که در خصوص بیماری دیابت بی مزه باید به آن توجه نمود، عوارض آن است که در صورت بی توجهی به تجویز پزشک و عدم رعایت رژیم غذایی سالم ممکن است این عوارض برای شما جبران ناپذیر شوند.
عوارض دیابت بی مزه عبارتند از:
- خستگی
- دمای پایین بدن
- کم آبی مزمن
- کاهش وزن
- ضربان قلب شدید
- آسیب مغزی
- آسیب کلیوی
- سردرد های مکرر
- عدم تعادل مواد معدنی (الکترولیت ها) مانند پتاسیم
- فشار خون پایین
کنترل فشار خون برای حفظ سلامتی بسیار مهم است، شما میتوانید انواع دستگاه فشار سنج را در سایت الو دیابت با بهترین قیمت خریداری و استفاده کنید.
علائم عدم تعادل الکترولیت، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- ضعف
- گیجی
- گرفتگی عضلات
علت بروز دیابت بی مزه چیست؟
دلایل متعددی میتواند باعث بروز این بیماری شود که در ادامه هر نوع و دلیل بوجود آمدن آن بررسی شده است. همانطور که قبلا اشاره شد، نوع مرکزی این بیماری زمانی که مشکلی در غده هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز فرد وجود داشته باشد، نیز اتفاق میافتد. علل خاص بروز این بیماری نیز به شرح ذیل میباشد.
- آسیب به سر خصوصا شکستگی جمجمه
- آسیب به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز شما در اثر جراحی
- وجود تومور در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز
- واکنش خود ایمنی
- التهاب (گرانولوم) ناشی از سارکوئیدوز یا سل؛
- یک جهش ژنی ارثی در کروموزوم 20.
علل بروز دیابت بی مزه نوع دیپسوژنیک
- آسیب رسیدن به غده هیپوتالاموس در اثر جراحی، التهاب، عفونت، آسیب سر یا تومور
- برخی از بیماریهای مربوط به روان: از جمله اختلال وسواس فکری – اجباری ( به همین خاطر به است که به آن دیابت بی مزه عصبی هم میگویند) و اسکیزوفرنی
علل بروز دیابت بی مزه نوع نفروژنیک
- مسدود شدن دستگاه ادراری
- سطوح پایین پتاسیم در خون
- سطوح بالای کلسیم در خون
- در موارد نادر، بیماری مزمن کلیه
- یک جهش ژنی ارثی
راه های تشخیص دیابت بی مزه
سادهترین و مطمئنترین روش برای تشخیص این بیماری آزمایش محرومیت از آب میباشد. زمانی که پزشک این آزمایش را تجویز کند، فرد را در طول فرایند انجام آزمایش تحت نظر میگیرد، چرا که این آزمایش میتواند باعث کاهش آب در بدن شود. این آزمایش به این صورت است که شما برای چندین ساعت از خوردن هر گونه مایعات و آب پرهیز میکنید تا پزشک بتواند واکنش بدن شما را بررسی کند.
یکی دیگر از روشهای تشخیص دیابت بیمزه استفاده از دستگاه MRI میباشد. در طول MRI، یک دستگاه با استفاده از امواج رادیویی و آهنربا از بافت مغز شما تصویر برداری میکند. سپس پزشک براساس تصاویر تهیه شده، بررسی میکند آیا آسیب بافت مغزی باعث علائم شما شده است و یا خیر، همچنین پزشک ، تصاویر غده هیپوتالاموس و غده هیپوفیز را برای یافتن هرگونه آسیب یا ناهنجاری به دقت بررسی میکند. این احتمال وجود دارد که برای تشخیص علائم دیابت بی مزه در کودکان و بزرگسالان از روش های زیر استفاده شود.
- آزمایش دیابت برای بررسی سطح گلوکز برای رد دیابت شیرین
- آزمایش ادرار برای بررسی غلظت ادرار یا بررسی کتونها
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون آنتیدیورتیک
- آزمایشهای تصویربرداری، مانند MRI، برای بررسی غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
درمان دیابت بی مزه
درمان این بیماری در واقع به نوع این بیماری بستگی دارد و در برخی موارد، این بیماری قابل درمان نیست، اما برای پیشگیری از عوارض دیابت بی مزه باید آن را با دارو کنترل و مدیریت کنید.
رژیم غذایی برای دیابت بی مزه
با توجه به شدت پیشرفت بیماری، یکی از روش های درمان دیابت بی مزه و پیشگیری از عوارض دیابت بیمزه، تغییر سبک و عادات غلط زندگی فرد و رعایت رژیم غذایی سالم می باشد. متخصص تغذیه بر اساس نیاز های سلامتی بدن، رژیم مناسب غذایی برای بیمار دیابت بی مزه تجویز میکند. دقت داشته باشید در صورتی که مبتلا به بیماری دیابت بی مزه هستید قبل از انتخاب هر رژیم غذایی، حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید تا بر اساس نیاز بدنتان برنامه مناسب غذایی را در اختیار شما قرار دهد.
رعایت این موارد در رژیم غذایی، برای کنترل دیابت بی مزه موثر است، اما باید طبق توصیه پزشک انجام شوند.
- حذف خوراکی های کافئین دار
- کاهش مصرف پروتئین
- مصرف غذاهای آبکی
- حذف نمک از تمام غذاها و ممنوعیت مصرف غذاهای شور
- پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده
درمان دیابت بیمزه درکودکان
دیابت بی مزه در کودکان نیز مانند بزرگسالان با تشنگی بیش از حد، تولید ادرار بیش از حد و کمبود آب نمود پیدا میکند. گاهی ممکن است عوارض دیابت بییمزه در نوزادان با تغذیه ضعیف، تحریک پذیری، تب بالا و عدم رشد باشد. درمان دیابت بی مزه در کودکان دارای اهمیت بالایی میباشد، به این دلیل که در صورت عدم درمان، کودک دچار آسیب مغزی، بیش فعالی، اختلال در عملکرد ذهنی، بی حسی، عقب ماندگی ذهنی و … شود.
بهطور کلی روش درمان بر اساس سن کودک، سلامت کلی، میزان و شدت بیماری، تحمل کودک در برابر داروها تعیین میشود و درمان دیابت بیمزه بسته به نوع آن متفاوت است اما معمولا از داروهایی مانند اسپری بینی برای درمان این بیماری استفاده میشود.
البته فرد مبتلا به این بیماری باید در کنار مصرف دقیق و کنترل شده داروها به اندازه کافی مایعات مصرف کند تا دفع بیش از حد ادرار جبران شود؛ همچنین رژیم غذایی کم سدیم نیز به بهبود این بیماری در کودکان کمک خواهد کرد.دیابت بیمزه میتواند با توجه به نوع و علت بروز آن، یک وضعیت موقت یا دائمی برای فرد باشد. با این حال کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند، میتوانند زندگی کامل و سالمی داشته باشند. اما بهتر است مراقبتهای پزشکی و روند تشخیص و درمان دیابت بیمزه همان اوایل بیماری آغاز شود.
پیشنهاد مطالعه: قند خون نرمال برای سنین مختلف چقدر است؟
درمان دیابت بیمزه نوع مرکزی و بارداری
یکی از بهترین دارو ها برای این نوع بیماری دسموپرسین میباشد که مانند یک هورمون ضد ادرار (ADH یا وازوپرسین) البته این داروی دیابت بیمزه حتما باید با تجویز پزشک مصرف شود و بهصورت تزریقی یا اسپری بینی تجویز میشود.
درمان نوع نفروژنیک دیابت بیمزه
درمان بیماری دیابت بیمزه نوع نفروژنیک، پیچیده تر از نوع دیابت بیمزه مرکزی میباشد و گاهی اوقات شامل ترکیبی از رویکردهای درمانی میشود. پزشکان اغلب این بیماری را با داروهایی که میزان ادرار را کاهش میدهد، به نام دیورتیک های تیازیدی درمان میکنند همچنین ممکن است برای کاهش بیشتر حجم ادرار مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) هم تجویز شود.
دیابت بیمزه نفروژنیک میتواند ژنتیکی یا اکتسابی باشد. برخی جهش های ژنتیکی میتوانند به کلیهها آسیب برسانند و آنها را قادر به پاسخگویی به هورمون ضد ادراری نکنند. سایر علل احتمالی آسیب کلیه و دیابت بیمزه نفروژنیک، به شرح ذیل هستند.
- داروهایی مانند لیتیوم یا تتراسایکلین (آکرومایسین V)
- انسداد مجاری ادراری
- عدم تعادل الکترولیت، مانند کلسیم بیش از حد یا کمبود پتاسیم
- بیماری مزمن کلیه، در موارد نادر
پیشنهاد خرید: نوار تست قند خون اکیو چک اکتیو با بهترین قیمت در الو دیابت
درمان نوع دیپسوژنیک دیابت بیمزه
محققان هنوز راه مؤثری برای درمان دیابت بیمزه دیپسوژنیک پیدا نکردهاند. اگر یک بیماری زمینهای چون مشکلات و اختلالات مربوط به روان باعث بروز آن شود، باید به فکر درمان علت آن بود.
درمان خانگی دیابت بی مزه
اگر به این بیماری مبتلا هستید، جدای از درمان پزشکی، باید بهطور منظم آب بنوشید تا مطمئن شوید که بدن دچار کمآبی نشود. همچنین در مورد نوع خفیف آن، کاهش میزان نمک و پروتئین در رژیم غذایی مفید است؛ زیرا به کلیههای شما کمک میکند تا ادرار کمتری تولید کنند. بهتر است قبل از انتخاب هر رژیم غذایی برای دیابت بی مزه با پزشک خود مشورت کنید.
نتیجه گیری
دیابت بی مزه نوعی بیماری نادر است که اگر کنترل شود، چندان خطرناک نیست، اما برای پیشگیری از عوارض دیابت بی مزه، باید تحت کنترل و مدیریت قرار بگیرد. این بیماری درمان قطعی ندارد و تا مادام العمر همراه بیمار است. این بیماری برای بزرگسالان خطر مرگ ندارد اما نوزادان، کودکان، افراد مسن و مبتلایان به بیماری روانی به خاطر عدم توانایی در تامین آب مورد نیاز بدن بیشتر در معرض خطر هستند.
بهترین راه برای مدیریت این بیماری تغییر سبک زندگی و توجه به میزان آب مصرفی در طول شبانه روز است تا آب دفع شده به واسطه تکرر ادرار، تامین شود و در کل روش خاصی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت بی مزه وجود ندارد.