قرص متفورمین 500 یکی از پرمصرفترین داروهایی است که برای کنترل و کاهش قند خون استفاده میشود. اما برخی مطالعات پزشکی نشان میدهد که مصرف این دارو برای کیست تخمدان و حتی کاهش وزن و لاغری نیز مفید میباشد. کنترل قند خون با مصرف متفورمین به جلوگیری از آسیب کلیوی، نابینایی، مشکلات عصبی، قطع عضو و مشکلات عملکرد جنسی نیز کمک میکند و خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش میدهد. در این مقاله قصد داریم شما را با کاربردهای قرص متفورمین 500 و عوارض آن، همچنین میزان و مدت مصرف آن آشنا کنیم.
قرص متفورمین 500 و دیابت
متفورمین نام دارویی خوراکی است که برای تنظیم قند خون در بیماران دیابتی نوع دو، تجویز میشود. این بیماری زمانی رخ میدهد که بدن نمیتواند از هورمون انسولین برای کنترل قند خون استفاده کند. در نتیجه، قندخون به طور غیرطبیعی بالا میرود و در صورت درمان نشدن، به اندامهای مختلف بدن از جمله کلیه، قلب و چشم آسیب میرساند.
ممکن است متفورمین را با نامهای دیگری مانند متفورمکس یا گلوکوفاژ ، متفورسام و متفورتکس، متفورسام، فوبتمین، زوگر، مهبامت، رومتزا، رونوفاژ و آنیفورمین در دوزهای مختلف 500 و 1000 دیده باشید. متفورمین قابلیت درمان قند خون و دیابت را ندارد و تنها میتواند قند خون را کنترل و تنظیم نماید. زمان مصرف قرص متفورمین 500 یا 1000، به هنگام مصرف وعدههای غذایی و یا بعد از آن است و بیمار باید با معده پر، آن را مصرف نماید.
مصرف قرص متفورمین 500 بدون نسخه و تجویز پزشک، توصیه نمیگردد. این دارو برای کاهش لحظهای و یکباره قند به هیچ وجه مناسب نیست و اگر فردی یکی یا چند وعده غذایی شیرین و پرشکر داشته باشد؛ بهتر است از این دارو جهت کاهش و کنترل قند خون استفاده نکند. زنان باردار نیز میتوانند برای جلوگیری از قند خون بارداری یا دیابت بارداری، متفورمین 500 مصرف کنند زیرا تاثیر و عوارض قرص متفورمین 500 برای بارداری، صفر میباشد و زنان باردار میتوانند بدون هیچگونه نگرانی از این دارو با دستور و تجویز پزشک استفاده نمایند.
چنانچه فردی به بیماری شدید کلیه دچار باشد، اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی داشته باشد؛ نباید متفورمین 500 استفاده کند. همچنین اگر قصد گرفتن سیتیاسکن را دارید که باید ماده رنگی به درون رگ شما تزریق شود؛ بهتر است به طور موقت مصرف متفورمین را قطع کنید.
تاثیر قرص متفورمین بر لاغری
سازمان بهداشت جهانی مصرف قرص متفورمین 500 برای لاغری و کاهش وزن را تایید نکرده است اما برخی پزشکان در مطالعات خود به این نتیجه رسیدهاند که مصرف این دارو باعث کاهش وزن و لاغری پهلو و شکم نیز میشود و همین امر باعث میشود تا در برخی مواقع متفورمین را برای بیماران خود تجویز نمایند. این نکته قابل ذکر است که میزان لاغری با قرص متفورمین 500، به میزان سه الی پنج کیلو در یک یا دو ماه میباشد.
افرادی که میخواهند از داروی متفورمین جهت لاغری استفاده کنند، بهتر است از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنند تا دچار عوارضی همچون کاهش شدید قند خون و احساس سرگیجه و … نشوند. در واقع بهترین روش کاهش وزن که میتوان به آن اشاره نمود؛ همان رعایت رژیم غذایی صحیح و سبک زندگی سالم و البته ورزش و تحرک در فرد میباشد که میتواند بهترین جایگزین داروهای لاغری و عملهای کاهش وزن باشند.
مصرف قرص متفورمین برای درمان تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یکی از بیماریهای شایع در بین زنان در سنین باروری است که میتواند برای بانوان دردسرهایی ایجاد نماید. علائم تنبلی تخمدان شامل: پریودهای نامنظم، مشکل در بارداری، تخمکگذاری نامنظم یا عدم تخمکگذاری، رشد بیش از حد مو معمولاً در صورت، سینه ، پشت یا باسن و همچنین افزایش وزن و … میباشد.
بسیاری از پزشکان برای درمان تنبلی تخمدان و یا پلی کیستیک، قرص منفورمین 500 را تجویز میکنند. متفورمین میتواند در درمان پلیکیستیک موثر باشد. این دارو عموماً توسط پزشکان برای دیابت نوع دو تجویز میشود اما در هر صورت از مصرف این دارو بدون تجویز و نسخه پزشک جداً خودداری نمایید.
در سندرم تخمدان پلیکیستیک یا همان تنبلی تخمدان، تخمکگذاری وجود ندارد و فولیکولهای ریز و متعددی تخمدان را فرا گرفته است که این مسئله میتواند منجر به پریود نامنظم، اختلال در هورمونهای زنانه، افزایش هورمون مردانهای به نام آندروژن و همچنین اضافه وزن میشود. از طرفی یکی دیگر از عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک، وجود مقاومت به انسولین است که باعث افزایش سطح انسولین در خون میشود.
انسولین بالای خون، ترشح هورمون LH را افزایش داده و سبب بالارفتن چند برابری این هورمون نسبت به هورمون محرک رشد فولیکول میشود و سبب اختلالات تخمکگذاری و افزایش تولید هورمونهای مردانه میگردد و به اختلالات هورمونی بیشتر دامن میزند. در نتیجه با استفاده از قرص متفورمین 500 میشود این مقاومت به انسولین را کاهش داده و باعث منظم شدن سیکل قائدگی و تخمکگذاری در زنان شود.
درمان تنبلی تخمدان از دو روش امکانپذیر است. روش اول تغییر و یا اصلاح سبک زندگی است و در روش اول، شخص باید در مصرف مواد غذایی احتیاط بیشتری داشته باشد و فعالیت بدنی خود را زیاد کند. مواردی که در سبک زندگی لازم است رعایت گردد؛ شامل موارد زیر میباشد:
- داشتن رژیم غذایی سالم حاوی میوه و سبزیجات
- نخوردن غذای فست فود و چربیهای اشباع شده
- نخوردن شیرینیجات و مواد حاوی قند مصنوعی
- نخوردن موادغذایی حاوی نگهدارنده و کنسرو شده
- کاهش وزن و فعالیتبدنی مرتب و انجام فعالیتهای ورزشی
برای پیشگیری از ابتلا به دیابت و عوارض آن، بهتر است قند خون خود را به صورت مداوم کنترل کنید. شما میتوانید از نوار تست قند خون اکیو چک اکتیو که دقت اندازه گیری بالایی دارد، استفاده کنید.
درمان تنبلی تخمدان در روش دوم توسط دارو انجام میگیرد که یکی از این داروهای پرکاربرد، قرص متفورمین 500 است . محققان معتقدند که قرص متفورمین داروی خط اول برای درمان تنبلی تخمدان و به عنوان داروی اصلی برای این مشکل محسوب میشود اما استفاده از قرص متفومین 500 باید همراه با تغییر در سبک زندگی باشد تا این دارو بتواند در افرادی که دچار اضافه وزن هستند، باعث کاهش وزن شده و به درمان تنبلی تخمدان منجر شود. این نکته قابل ذکر است که برطرف شدن اضافه وزن، یکی از عوامل تاثیرگذار در روند درمان تنبلی تخمدانی میباشد.
بهترین زمان مصرف قرص متفورمین برای تنبلی تخمدان معمولاً ظهرها همراه با وعده غذایی اصلی است.
در افراد مبتلا به تخمدان پلیکیستیک که به دلیل عدم تخمکگذاری، مشکل ناباروری دارند یا به داروهای محرک تخمکگذاری پاسخ نمیدهند؛ استفاده همزمان قرص متفورمین 500 و داروهای محرک تخمکگذاری بسیار موثرتر میباشد. همچنین قرص متفورمین به تحریک تخمدان در لقاح آزمایشگاهی یا ای وی اف نیز کمک میکند.
درمان با قرص متفورمین 500 در خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک که پریود نامنظم دارند اما تمایلی به بارداری ندارند نیز ممکن است باعث بازگشت قاعدگیهای توام با تخمکگذاری و در نتیجه قاعدگی منظمتر و به عبارتی درمان پریود نامنظم شود. در نتیجه شاید خیلی دور نباشد اگر متفورمین را بهترین داروی تنبلی تخمدان بدانیم. این نکته نیز حائز اهمیت است که متفورمین داروی هورمونی نیست و باعث ایجاد خونریزی در فرد نمیشود.
مهمترین عوارض قرص متفورمین چیست؟
- درد غیرمعمول ماهیچهها
- احساس سرما
- احساس سرگیجه، خستگی یا ضعف زیاد
- مشکلات تنفسی
- درد شکمی و دلپیچه و استفراغ
- ضربان قلب آرام یا نامنظم
- کاهش قندخون
- حالت تهوع یا ناراحتی معده
- اسهال
- خواب آلودگی
- انواع دردهای عضلانی و گرفتگی عضلات
- ادرار سخت و دردناک
- سرفه و گرفتگی صدا
- کاهش اشتها و درد کمر یا پهلوها
- تب و لرز
برای تسکین درد ماهیچه و عضلات، میتوانید از محلول ضد درد کوبایاشی یوکو یوکو استفاده کنید. این محلول به باعث تسکین درد و گرفتگی عضلات میشود.
چنانچه هرگونه علائم واکنش آلرژیک به قرص متفورمین 500 شامل تنگی نفس، تورم صورت، لب، زبان یا گلو و دردهای ناحیه کلیه را دارید؛ بهتر است سریعاً با اورژانس پزشکی تماس بگیرید. برخی افراد حتی ممکن است در پی عوارض مصرف طولانی مدت متفورمین دچار اسیدوز لاکتیک شوند که میتواند بسیار کشنده و خطرناک باشد. در هر صورت بهتر است جهت کاهش عوارض این دارو، قرص متفورمین 500 را همانطور که پزشک تجویز نموده، مصرف نمایید و دستورالعملهای روی لیبل دارو را انجام دهید.
یکی از مهمترین عوارض قرص متفورمین که مربوط به کاهش قند خون یا هایپوگلایسمی است؛ احساس گرسنگی و سرگیجه، عصبی شدن، گیجی یا لرزش میباشد. برای اینکه هایپوگلایسمی را سریعاً برطرف نمایید؛ یک خوراکی شیرین یا منبع قندی مانند شکلات، آبمیوه، آبنبات مصرف کنید.
در هر صورت با مصرف قرص متفورمین 500 اگر شاهد بوجود آمدن هرکدام از عوارض بالا به صورت خفیف و مختصر بودید؛ احتمالاً ظرف دو تا سه روز یا نهایت دو هفته از بین میرود اما اگر عوارض پیش آمده طولانی مدت بود و علاوه بر برطرف نشدن، شدت گرفت؛ بهتر است سریعاً با پزشک خود مشورت نمایید و درباره ادامه روند مصرف دارو، دستورالعمل لازم را دریافت نمایید.
روش مصرف قرص متفورمین
از این دارو بهتر است طبق دستور پزشک، معمولاً از یک تا سه بار در روز همراه با غذا و با معده پر استفاده کرد. در حین مصرف دارو، باید مایعات زیادی نوشید مگر اینکه پزشک دستور دیگری تجویز نموده باشد. دوز مصرفی قرص متفورمین بر اساس وضعیت پزشکی بیمار و سایر داروهایی که ممکن است، مصرف کند؛ مشخص میشود. در این رابطه و جهت استفاده بهتر، لازم است است که فهرست تمام داروها و مکملهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
برای کاهش خطر عوارض جانبی که قبلاً ذکر شد؛ ممکن است پزشک برای بیمار تجویز نماید که این دارو را با دوز پایین شروع کند و به تدریج مقدار آن را افزایش دهد. برای حصول نتیجه بهتر، حتماً دستورات پزشک را جدی گرفته و رعایت نمایید.
این دارو را به طور منظم مصرف کرده تا نتیجه بهتری دریافت کنید. به یاد داشته باشید که هر روز در ساعتهای مشخص از آن استفاده نمایید. به همچنین بهتر است قند خون خود را نیز به طور منظم چک کنید و نتیجه مصرف را به پزشک اطلاع دهید چون ممکن است مقدار دوز مصرفی نیاز به تغییر داشته باشد.
قرص متفورمین 500 به دو گروه استاندارد فوری و طولانی مدت تقسیم میشود. قرص از نوع فوری را باید خُرد یا تقسیم کنید اما هرگز نباید قرص متفورمین را بشکنید، له کنید یا بجوید. به این دلیل که این کارها باعث تغییر در نحوه عملکرد آنها در بدن میشود. عموماً قرص متفورمین دارای اندازه بزرگی است و اگر در بلعیدن آن دچار مشکل شدید؛ میتوانید از پزشک خود کمک و مشاوره بگیرید. پزشک ممکن است مصرف یک داروی متفاوت یا استفاده از فرم مایع متفورمین را که از طریق خوراکی مصرف میشود؛ توصیه نماید.
اگر یک بار در روز مصرف قرص متفورمین 500 را فراموش کردید؛ آن را نادیده بگیرید و سپس دوز بعدی خود را طبق برنامه معمول، مصرف نمایید. هرگز دو دوز را به طور همزمان مصرف نکنید تا بخواهید دوز فراموش شده را جبران نمایید. در واقع نحوه مصرف قرص متفورمین برای بارداری با نحوه و زمان مصرف قرص متفورمین 500 برای تخمکگذاری یا درمان دیابت یا هر عارضه دیگری، تفاوت چندانی باهم ندارد مگر آنکه پزشک دستورالعمل خاصی را ارائه داده باشد.
پیشنهاد خرید: فشارسنج ایزی لایف مدل BP313 A دیجیتال سخنگو بازویی Easy Life
قرص متفورمین خارجی بهتر است یا متفورمین ایرانی؟
گلوکوفاژ و هگزال در واقع دو نام تجاری خارجی برای قرص متفورمین 500 و 1000 است. این دو قرص مشمول بیمه نمیشوند و باید آنها را به صورت آزاد تهیه کرد. در واقع بهتر است بگوییم که فرق چندانی بین نوع ایرانی و خارجی متفورمین از نظر اثربخشی و اثرگذاری در بدن وجود ندارد. تنها فاکتور تفاوت بین این دو نسخه، میزان عوارض آنها است.
ذکر این نکته ضروری است که زنان باردار که برای کاهش احتمال دیابت بارداری، متفورمین مصرف میکنند؛ بهتر است متفورمین خارجی مصرف شود. علاوه بر آن احتمالاً در اوایل مصرف متفورمین ایرانی، بیشتر دچار حالت تهوع و استفراغ خواهید شد. که البته این حالت هم بعد از مدت کوتاهی از بین میرود و مشکلی نخواهید داشت.
برای اطمینان از دوز مصرفی توسط بیمار، بهتر است بدانید که تمامی قرصهای متفورمین از همه شرکتهای داروسازی تولید کننده، توسط دستگاهها و تجهیزات آزمایشگاهی بررسی و تحقیق روی آنها به طور گسترده انجام میگردد که آیا داروی تولیدی، کیفیت لازم برای رساندن میزان مواد موثر دارویی به بافت بیمار را دارد یا خیر.
بدون انجام تستهای فیزیکی، مانند تست زمان بازشدن قرص در بدن یا تست سختی قرص، امکان ورود هیچگونه قرصی به بازار وجود ندارد. بنابراین هیچ نگرانی از بابت شرکت تولیدکننده دارو وجود ندارد و میتوانید با خیال راحت، قرص متفورمین 500 را از داروخانه دریافت و طبق نظر پزشک مصرف نمایید.
سخن پایانی
حال که کاربردهای قرص متفورمین 500 را دانستید و از عوارض احتمالی آن آگاه شدید، بهتر است بدانید که حتی اگر مصرف قرص متفورمین در زمان درست انجام شود ولی به تداخلات دارویی آن توجه نداشته باشید؛ میتواند منجر به ناراحتیهای دیگر در بدن گردد و حتی اثرگذاری آن را کاهش دهد. اطمینان حاصل کنید که پزشک از داروهایی که قبل از شروع مصرف قرص متفورمین 500 استفاده میکردید؛ به ویژه نوع خاصی از دیورتیکها و آنتیبیوتیکها مطلع است.
در نظر داشته باشید که انسولین و داروهای آزادکننده آن میتوانند احتمال بروز هیپوگلیسمی را در بدن افزایش دهند. بنابراین نظارت دقیق بر سطح گلوکز در زمان مصرف این دارو از اهمیت ویژهای برخوردار است. همچنین تداخل دارویی قرص متفورمین 500 با آسپرین یا سایر داروهای مشابه نیز اثبات شده است. پس لازم است تا قبل و بعد از استفاده از هر دارویی نظر پزشک را جویا شده و طبق نظر وی ، دارو را مصرف نمایید.